Iedereen kent de kerstman. De meest gebruikte verbeelding daarvan is Santa Claus (📷1), die ontstond in de Verenigde Staten. Het vermoeden is dat dit een mix is van Father Christmas (die voorkomt uit een pre-Christelijke midwinter viering) en de Nederlandse Sinterklaas. De naam Santa Claus is in ieder geval wel een verbastering van de Nederlandse Sinterklaas of Sint-Nicolaas. Al in 1809 werd er in New York een fictieve geschiedenis geschreven over Santa Claus hoogstwaarschijnlijk op basis van Nederlandse Sinterklaasgebruiken.

Sint-Nicolaas (📷2), die wij in Nederland kennen van pakjesavond en de stoomboot, was bisschop van Myra in het huidige Anatolië (toen het Byzantijnse Rijk). Hij overleed in het jaar 337 na Christus en werd na zijn dood heilig verklaard. Hij werd steeds populairder en de avond voor zijn heiligendag (6 december) werd er in de middeleeuwen feest gevierd. Het lichaam van Nicolaas werd tot 1087 vereerd in Myra, waarna zijn overblijfselen geroofd/meegenomen werden en naar het Zuid-Italiaanse Bari verplaatsten.

Bijzonder is dat de verering van Sint-Nicolaas in de tiende eeuw plotseling opkwam in de regio wat we nu Nederland noemen. Zo werd in 1050 bij Nijmegen de eerste kapel gewijd aan Sint-Nicolaas gebouwd. De universiteitsbibliotheek van Leiden bezit ook een levensbeschrijving van de heilige Nicolaas uit het begin van de 11e eeuw.

Uiteindelijk is de kerstman ontstaan uit een mix van verhalen en legenden uit verschillende culturen. Wil je meer weten hierover? Op internet is echt een enorme hoeveelheid info te vinden over de geschiedenis van het kerstfeest, Santa Claus, Father Christmas, Sinterklaas en Sint-Nicolaas!

Bron: @questnl & @rijksmuseumvanoudheden ‘Het jaar 1000’
📷1: Tekening kerstman uit de Verenigde Staten (1881)
📷2: Sint Nicolaas van Myra
📷3: Father Christmas