Hij werd door de VOC in de 17e eeuw als staatsvijand nummer één uitgeroepen. In 1975 werd hij tot nationale held van Indonesië benoemd. Zijn naam vind je in films, series, boeken, straten en pleinen. Er is zelfs een Surapati-universiteit in Jakarta. Wat is het verhaal van Untung Surapati?

‍

Untung kwam waarschijnlijk van Bali en werd op jonge leeftijd tot slaafgemaakt en verkocht aan de Nederlandse VOC-opperkoopman Pieter Cnoll (op het schilderij te zien). Toen Cnoll overleed trouwde zijn weduwe Cornelia met de Nederlandse advocaat Johan Bitter. Als tiener kreeg Untung een verboden relatie met de dochter van Bitter. Toen men hierachter kwam werd hij gevangengezet. Untung besloot te ontsnappen, trok de heuvels in en veranderde zijn naam in Surapati, wat ‘moedig tot de dood’ betekende. Vanuit de heuvels op Java groeide Surapati uit tot een kwelgeest voor de VOC.

‍

Surapati ging voor de sultan van Mataram werken die een complexe relatie had met de VOC. De sultan handelde met ze, maar had tevens weinig met hun koloniale ambities. Toen de VOC in 1685 geld ging eisen voor diensten was de sultan er klaar mee. Hij schakelde Surapati in om de VOC-kapitein François Tack te doden. De opdracht werd succesvol uitgevoerd door Surapati en de kapitein en een groot aantal officieren kwamen daarbij om. Het was een enorme klap voor de compagnie en Surapati werd vijand nummer een.

‍

Uiteindelijk werd Surapati in 1706 tijdens een veldslag gedood door de Nederlanders. De haat tegen de Balinees zat heel diep. Toen de VOC een jaar later zijn graf vond werd zijn lichaam opgegraven, verbrand en over zee uitgestrooid. In de eeuwen die volgden stond Surapati model voor generaties strijders die vochten tegen de koloniale bezetter. In 1975 werd hij door president Soeharto uitgeroepen tot nationale held van heel Indonesië.

‍

Bronnen: @rijksmuseum & @de_volkskrant

‍