Gerard Mooyman: Een 'oorlogsheld' aan de verkeerde zijde
Gerard Mooyman (1923-1987) werd geboren in Apeldoorn en meldde zich in 1941 als 17-jarige aan bij de Duitse Waffen SS.
Als commandant van een antitankgeschut verdiende hij aan het Oostfront zijn eerste onderscheidingen onder andere voor het vernietigen van meerdere Russische tanks. In februari 1943 wist de Nederlander bij het Ladogameer op één dag 13 Russische tanks te vernietigen. Hiervoor ontving hij van Hitler het Ridderkruis. Mooyman was niet alleen de eerste Nederlander maar ook de eerste niet-Duitser die deze onderscheiding ontving.
———
Door de nazi’s werd dit heldenverhaal gebruikt als propaganda. Schagen kreeg zelfs als eerste stad in Nederland een 'Gerardus Mooijmanstraat' (📷2). De jonge Nederlander kreeg van Himmler toegang tot de officiersopleiding, die hij succesvol afrondde. Op 4 mei 1945 werd hij gevangen genomen door de Amerikanen, waarna hij veroordeeld werd tot 6 jaar gevangenisstraf. Na drie jaar werd hij al vrijgelaten.
———
In een interview in 1967 verteld Mooyman:
,,Ik ben opgevoed in een pro-Duits gezin. Vader was een kleine middenstander uit de crisisjaren, die het altijd verdraaid moeilijk heeft gehad. Het nationaalsocialisme beloofde uitkomst en daarom werd hij lid van de NSB. In deze sfeer groeide ik op, in een gezin waar voortdurend in superlatieven werd gesproken over de weldaden van Hilter. Dat sprak mij aan.’’
———
,,Ik beschouw alles wat ik in de Duitse tijd heb meegemaakt, als een grote persoonlijke tragedie. Ik heb gestreden en geleden
voor een misdadige zaak. Nog steeds ril ik bij de gedachte aan het onvoorstelbare leed dat de nazi's aan honderdduizenden joden en landgenoten hebben toegebracht, misdaden waarvoor ik als militair collaborateur in zeker opzicht medeverantwoordelijk ben.’’
———
Gerardus Mooyman heeft naar eigen zeggen jarenlang gemediteerd om met zichzelf, zijn gezin en de maatschappij in het reine te komen. Hij zegt: ,, Het valt niet mee als je met volle overtuiging hebt gevochten voor een goede zaak (zo bekeek ik het destijds nu eenmaal) en als dan later blijkt dat je je capaciteiten hebt vergooid aan een misdadige kliek.''